นิทานสร้างภูมิคุ้มกันความเสี่ยง

13. ภูมิคุ้มกันความเสี่ยง (7 เรื่อง)

1.  เหยี่ยวกับนกมูลไถ

          ลูกนกมูลไถไม่เชื่อฟังพ่อแม่ ออกมาหากินในป่าใหญ่เพียงลำพังถึงถูกเหยี่ยวจับไป เมื่อถูกจับจึงท้าเหยี่ยวว่าถ้าตนเองอยู่ในถิ่นทุ่งนาที่เคยอยู่ก็จะไม่เป็นอันตราย นกเหยี่ยวรับคำท้านกมูลไถหลบหลีกเก่งมากจนเหยี่ยวตกลงมากระแทกก้อนมูลไถขาดใจตาย

          ข้อคิด ความฉลาดรอบรู้สามารถเอาตัวรอดได้

2.  โลภนักมักเสียผล

          หมาจิ้งจอกตัวเมียเข้าไปตีสนิทกับแม่แพะเพื่อหลอกแพะมากิน แต่แม่แพะมีปัญญา หลอกหมาจิ้งจอกตัวเมียว่ามีเพื่อนเป็นหมาป่า หมาจิ้งจอกก็เลยไม่กล้ามายุ่งกับฝูงแพะอีก

          ข้อคิด ความมีปัญญาพาชีวิตรอดพ้นอันตราย

3. ผู้ปรารถนาดีด้วยความโง่

          พ่อค้าเหล้าปรุงเหล้ารสชาตดีมาก ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า จึงต้องจ้างลูกจ้างมาช่วย วันหนึ่งเจ้าของเหล้าไม่อยู่ ลูกจ้างหวังดี จึงปรุงสุราขายเอง ลูกค้าไม่พอใจรสชาต เจ้านายกลับมาทราบเรื่อง ขาดทุนย่อยยับ

          ข้อคิด ควรระวังคนโง่แล้วยังขยัน อาจทำให้เสียทรัพย์

4.  แพะผู้รับโทษ

          อาจารย์ทิศาปาโมกข์คนหนึ่งคิดจะทำบุญตามความเชื่อต้องฆ่าแพะบูชา เมื่อแพะรู้ว่าตัวเองจะตายเล่าให้ฟังว่าเมื่อก่อนแพะเป็นคนอยากทำบุญจึงจับแพะฆ่า แต่ต้องมาเป็นแพะใช้กรรมถึง 500 ชาติ อาจารย์ทิศาปาโมกข์จึงเปลี่ยนใจไม่ฆ่าแพะ แต่แพะหมดอายุวันนี้จึงถูกฟ้าผ่าก้อนหินพุ่งตัดคอแพะจนตาย

          ข้อคิด ถึงที่ตาย ควรตายอย่างมีประโยชน์

5. มดง่ามกับจักจั่น

          ในฤดูฝน จักจั่นผอมโซเพราะเกียจคร้านตัวหนึ่งมาขออาหารมดง่าม ซึ่งขยันขันแข็งเก็บสะสมอาหารที่หาไว้ในช่วงฤดูร้อน จักจั่นตัวนั้นนอกจากไม่ได้อาหารจากมดง่ามแล้วยังถูกตำหนิว่ากล่าวให้อับอายอีกด้วย

ข้อคิด ความขยันหมั่นเพียร ทำให้เกิดภูมิคุ้มกันความเสี่ยงในการดำเนินชีวิต

6. พระมโหสถ

          ใกล้เมืองมิถิลา ภรรยาเศรษฐี ได้ให้กำเนิดบุตรชาย ในมือได้ถือแท่งยาออกมาด้วย เมื่อเศรษฐีนำยาไปกินอาการปวดหัวที่มีมานานก็หายเป็นปลิดทิ้ง จึงตั้งชื่อบุตรชายว่ามโหสถ แปลว่า ผู้มียาขนานเอก มโหสถเป็นเด็กฉลาด ใช้สติปัญญาในการตัดสินปัญหาอย่างยุติธรรม จนพระเจ้าวิเทหะเจ้าเมืองมิถิลาคิดทดสอบปัญญาของมโหสถ หลายครั้ง แต่มโหสถก็สามารถแก้ได้ด้วยปัญญาทุกครั้ง ยิ่งทดสอบพระเจ้าวิเทหะก็ยิ่งพอพระทัย จึงได้แต่งตั้งให้เป็นบัณฑิตของพระองค์

         ข้อคิด  สติปัญญาสามารถช่วยให้ผ่านพ้นอุปสรรคได้

7.  โสนน้อยเรือนงาม
            โสนน้อยเกิดมาพร้อมกับมีเรือนไม้หลังงามติดตามมาด้วย และมียาสำหรับชุบชีวิตคนให้ฟื้นนางโสนน้อยชุบชีวิตนางกุลาจากงูพิษจนติดตามรับใช้ ต่อมานางช่วยชุบชีวิตเจ้าชายวิจิตรจินดาจนแต่งงานมีพระโอรส แต่นางกุลากลั่นแกล้งแย่งพระสวามีสุดท้ายกรรมตามสนองนางกุลา นางโสนน้อยเจ้าชายวิจิตรจินดา พระโอรสไพรวัน จึงได้อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข

          ข้อคิด คนดีตกน้ำไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้

   

นิทานสร้างความมีเหตุผล

12. ความมีเหตุผล (5 เรื่อง)

  

1.  กระต่ายตื่นตูม

          วันหนึ่ง สัตว์น้อยใหญ่พากันวิ่งวุ่นไปทั่วป่า เมื่อได้ยินเสียงกระต่ายน้อยตะโกนว่า ”ฟ้าถล่ม ฟ้าถล่ม” นกกระจิบ กระจอกพากันบินหนี แต่หันไปเห็นแม่ช้างยืนนิ่งอยู่ ทั้งสองจึงเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้ฟังแล้วชวนแม่ช้างหนี แม่ช้างไม่หนีแต่กลับชวนสหายสัตว์เข้าไปในป่าละเมาะเพื่อพิสูจน์ความจริง เมื่อไปถึงก็พบว่า เสียงฟ้าถล่มที่แท้คือผลตาลที่ตกลงพื้น แม่ช้างจึงเตือนสัตว์ทั้งหลายว่า ก่อนจะทำสิ่งใดต้องพิจารณาให้ดีเสียก่อน

            ข้อคิด เมื่อพบเหตุการณ์ ให้พิจารณาหาเหตุผลก่อนจึงลงมือทำ

  

2. สังข์ทอง

          รจนาเป็นธิดาองค์สุดท้องในจำนวนพระธิดาเจ็ดองค์ของท้าวสามล พระธิดาหกองค์ได้เลือกคู่ครองที่เป็นเจ้าชายเหมาะสมกับแต่ละคนแล้ว แต่รจนากลับมองเห็นรูปทองภายในของเจ้าเงาะรูปชั่วตัวดำ จึงเลือกเจ้าเงาะด้วยเหตุผลเป็นคนดี ท้าวสามลกริ้วมากจึงขับไล่ให้นางรจนาไปอยู่กระท่อมปลายนากับเจ้าเงาะ พระอินทร์ได้แปลงกายมาประลองตีคลีเอาเมืองกับท้าวสามล เขยทั้งหกไม่สามารถสู้รบกับพระอินทร์ เจ้าเงาะต้องถูกเกณฑ์ไปและมีชัยชนะ ทุกคนจึงได้ทราบความจริงว่า เงาะรูปชั่วตัวดำคือ เจ้าชายสังข์ทอง

          ข้อคิด อย่ามองผู้อื่นหรือตัดสินผู้อื่นแต่เพียงภายนอก จงตริตรองด้วยเหตุผล

   

3.  สรรพสิทธิ์

          ธิดาท้าวพรหมทัต เคยเกิดเป็นนางนกกระจาบ สามีไปหาอาหารหลงเพลินอยู่ในดอกบัว คืนนั้นไฟไหม้ป่าลูกนกตายหมด แม่นกกระจาบจึงตั้งคำอธิษฐาน จะไม่ขอผูกมัดกับชายใดแล้วก็กระโดดกองไฟตามลูกนกไป พ่อนกก็อธิษฐานจิตให้ตนเองสามารถพูดกับนกได้คนเดียวแล้วก็โจนเข้ากองไฟตายตาม ธิดาท้าวพรหมทัตจึงไม่ยอมพูดจากับใคร พระบิดาจึงประกาศหาเนื้อคู่หากนางพูดกับใครก็จะยกพระธิดาให้ พระสรรพสิทธิ์(พ่อนกกระจาบ)เป็นคนเดียวที่ทำให้นางพูดได้จึงได้แต่งงานกันในที่สุด

            ข้อคิด เหตุผลย่อมอยู่เหนือสิ่งอื่นใด

4.  แก้วหน้าม้า

          แก้วหน้าม้าเป็นหญิงสาวที่เกิดมาหน้าเหมือนม้า ถูกพระปิ่นทองหลอกว่าจะแต่งงานด้วย โชคดีที่มีพระฤๅษีให้อาวุธวิเศษแก่แก้วหน้าม้าและช่วยถอดหน้าม้าให้ นางจึงกลายเป็นหญิงสาวสวย และได้แอบช่วยชีวิตพระปิ่นทองไว้หลายครั้ง เมื่อพระปิ่นทองรู้ความจริงก็สำนึกได้และขอแต่งงานกับนาง

            ข้อคิด ใช้เหตุผลในการแยกแยะเรื่องราวต่างๆ

  

5. ท้าวแสนปม

          พระธิดาแห่งเมืองไตรตรึงษ์เสวยมะเขือที่นายแสนปมปลูกทรงพระครรภ์ คลอดพระกุมารจึงเสี่ยงทายว่าใครเป็นบิดา นายแสนปมนำข้าวสุกเพียงปั้นเดียวให้พระกุมารเสวย พระกุมารเสวยข้าวก้อนนั้น พระธิดาจึงถูกเนรเทศจากเมืองพร้อมพระกุมารมาอยู่กับนายแสนปม พระอินทร์ให้ลิงป่าทำกลองกายสิทธิ์มาให้ ท้าวแสนปมตีกลองตั้งสัตย์ปารถนาให้ปุ่มปมบนร่างกายหายและเนรมิตรบ้านเมืองเทพนครจึงได้ปกครองเมืองสืบไป

                ข้อคิด ควรใช้เหตุผลพิจารณาสิ่งต่างๆ ให้รอบคอบ  

นิทานสร้างความพอประมาณ

11. ความพอประมาณ (6 เรื่อง)

1. บัวระวงค์ หงส์อำมาตย์

          เจ้าบัวระวงศ์และเจ้าสุริยาเป็นบุตรของพญาภาลัยและนางจันทรามีเคราะห์กรรมต้องพลัดพรากจากเมือง เจ้าสุริยาต่อมาได้เป็นเจ้าเมือง เจ้าบัวระวงศ์เดินทางผจญภัย จนพบเศรษฐีใจร้ายโกงดวงแก้วไปขายเจ้าเมือง ต่อมาลูกสาวเศรษฐีได้ช่วยบัวระวงศ์ และแต่งงานในที่สุด และภายหลังกลับมาช่วยแม่ให้อยู่ในวังมีความสุขตามเดิม

            ข้อคิด ความรู้จักพอดี ชีวิตมีความสุข

2. ไม่อยากเป็นควาย

          ควายตัวหนึ่ง เดิมเคยมีชีวิตเป็นสุขตามอัตภาพแต่ต่อมาเกิดความเบื่อหน่าย อยากมีชีวิตที่เจริญอย่างคน กิน อยู่ และคิดอย่างคน จึงเลิกทำตัวเหมือนควาย แต่ประพฤติเยี่ยงอย่างคน แต่ควายก็ทำบางอย่างคือ สนุก ยิ้ม และหัวเราะอย่างคนไม่ได้ ควายไม่มีความสุขจึงขอให้เพื่อนฝูงช่วยเหลือ เริ่มจากลิง นก และสุดท้ายคือไส้เดือน ซึ่งเป็นผู้แนะนำและชี้ทางออกให้ควายรู้ว่าควรจะเป็นสุขตามสภาพของตน

            ข้อคิด จงพอใจในสิ่งที่ตนเป็นอยู่

3.  กาดำกับหงส์ขาว(นิทานคำกลอน)

          การู้สึกน้อยใจที่ตนเองเกิดมาตัวดำ ผิดกับหงส์ที่ตัวขาวสะอาดตา กาจึงทำทุกวิธีเพื่อให้ขาวเหมือนหงส์ ทั้งแช่น้ำ ขัดขน ขัดปีก เอาขนหงส์มาแซมบนตัว คลุกทราย คลุกแป้ง แต่ขนก็ยังดำอยู่ดี หงส์สงสารเพื่อน จึงเตือนเพื่อนรักให้พอใจในสิ่งที่ตนเป็น และบอกว่าคุณค่าของตัวเองอยู่ที่การคิดดี จิตใจดี และทำดีต่างหาก

            ข้อคิด สอนให้ใช้ชีวิตความเป็นอยู่ตามสภาพตนเอง

4.  ความโลภแม่เสือ

          เช้าวันหนึ่ง แม่เสือพาลูกออกไปสอนล่าเหยื่อ เจอนกฝูงหนึ่ง แม่เสือสอนให้ลูกจับนก แต่ลูกจับไม่ได้เพราะยังไม่ชำนาญ แม่เสือจึงพาลูกไปจับสัตว์อย่างอื่น ขณะที่เดินไปก็พบกระต่ายสองตัว ลูกเสือจับกระต่ายได้หนึ่งตัว แม่เสือเห็นกวางจึงบอกลูกว่ากินกวางดีกว่า เนื้อเยอะดี ลูกเสือจึงวางกระต่าย แต่แม่เสือจับกวางไม่ได้ ก็เลยบอกลูกว่ากลับไปกินเนื้อกระต่ายดีกว่าอร่อยกว่าเยอะ แต่เมื่อทั้งสองกลับไปก็ไม่พบกระต่ายแล้ว ลูกเสือจึงพูดกับแม่เสือว่า เรากินกระต่ายเมื่อครู่นี้ก็คงจะดีแล้ว เราโลภมากลาภจึงหายไปหรือเปล่าจ๊ะแม่ แม่เสือไม่ตอบ เพียงแต่เดินนำหน้าลูกเสือไปอย่างเงียบๆ

            ข้อคิด สอนให้พอใจในสิ่งที่มีอยู่

5. อึ่งอ่างกับวัว

          แม่วัวเหยียบลูกอึ่งอ่างตายเกือบหมดเหลือรอดเพียงตัวเดียว ลูกอึ่งอ่างจึงไปบอกกับแม่อึ่งอ่างว่าตัวอะไรไม่รู้ใหญ่โตมาก เหยียบลูกอึ่งอ่างตายหมด แม่วัวจึงถามลูกว่าตัวใหญ่แค่ไหนและพองตัวให้ดู ลูกบอกยังใหญ่กว่านี้ แม่อึ่งอ่างจึงพยายามพองตัวจนเกินกำลังท้องจึงแตกตาย

            ข้อคิด อย่าทำอะไรให้เกินกำลังตนเอง

6.  หมากับเงา

          หมาหิวโซตัวหนึ่งแย่งก้อนเนื้อชิ้นหนึ่งมาจากหมาซึ่งตัวเล็กกว่า มันคาบก้อนเนื้อนั้นมาถึงลำธารแห่งหนึ่ง ขณะที่มันเดินข้ามสะพานมองลงไปในน้ำก็เห็นเงาของหมาตัวใหญ่ตัวหนึ่งคาบก้อนเนื้อขนาดใหญ่ไว้ในปาก จึงเกิดความโลภคายก้อนเนื้อและกระโดดลงไปในน้ำหมายจะแย่งเนื้อจากหมาที่เห็นในน้ำซึ่งใหญ่กว่า ผลที่สุดหมาตัวนี้ก็ต้องอดโซต่อไป

ข้อคิด จงพอใจในสิ่งที่ตนเองมีอยู่ โลภมากลาภหาย

นิทานสร้างความกล้าหาญ

10. ความกล้าหาญ (7 เรื่อง)

  

1.  ไกรทอง

          ที่แม่น้ำเมืองพิจิตร มีพญาจระเข้จอมวายร้ายชื่อชาละวันขึ้นมาอาละวาดและคาบตัวตะเภาทองซึ่งเป็นลูกสาวของเศรษฐีไป เศรษฐีจงประกาศหาคนมาช่วยปราบชาละวันและช่วยพาตะเภาทองกลับมาอย่างปลอดภัย ถ้าใครทำสำเร็จ จะยกลูกสาวสองคนให้ พร้อมทั้งสมบัติครึ่งหนึ่ง หมอปราบจระเข้ถูกชาละวันกัดตายหมด ไกรทองจึงอาสามาปราบจนสำเร็จ

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

2.  พระสุธน มโนราห์

          มโนห์ราเป็นธิดาองค์สุดท้องของพญากินนร ถูกพรานบุญจับตัวไปถวายพระสุธน ทั้งสองรักกันและแต่งงานกัน แต่พระสุธนจำต้องออกไปสู้ศึกป้องกันเมือง มโนห์ราถูกขุนนางกลั่นแกล้งใส่ร้ายจนต้องถูกบูชายัญ แต่นางได้ออกอุบายเพื่อใส่ปีกและหางเพื่อรำถวายหน้าพิธี จึงสามารถบินหนีกลับเมืองกินนร พระสุธนกลับมาไม่พบมโนห์ราก็ตรอมใจ และออกติดตามนางอันเป็นที่รัก ต้องฝ่าภัยอันตรายมากมาย แต่ด้วยความรักที่มีต่อมโนห์รา ทำให้ได้พบกันและครองรักกันในที่สุด

            ข้อคิด แสดงความกล้าหาญเพื่อให้ได้คนรักกลับคืนมา

   

3.  หลวิชัย-คาวี

                        คู่วัวแม่ลูกสงสารลูกเสือที่กำลังอดโซ จึงให้ลูกเสือกินนม แต่แม่เสือเข้าใจผิด จึงกัดแม่วัวตาย ลูกเสือโกรธมาก จึงกัดแม่เสือตาย ลูกเสือกับลูกวัวรักกันเหมือนพี่น้อง พระฤๅษีจึงชุบตัวให้เป็นคน ให้ลูกเสือเป็นพี่ชื่อว่า หลวิชัย และลูกวัวเป็นน้องชื่อว่า คาวี สองพี่น้องแยกกันออกผจญภัย คาวีช่วยเจ้าหญิงผมหอมจากนกยักษ์ และได้ครองเมืองด้วยกัน มีกษัตริย์เมืองหนึ่งหลงเสน่ห์ผมหอมของเจ้าหญิง จึงส่งคนมากำจัดคาวีและชิงตัวเจ้าหญิงไป หลวิชัยตามมาช่วยคาวี และไปช่วยเจ้าหญิงกลับมาได้สำเร็จ

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

4. ด้วงจอมพลัง

          ขณะที่แมลงน้อยเล่นซ่อนหา ผึ้งน้อยบังเอิญบินไปติดใยแมงมุมเข้า ด้วยความเป็นห่วงเพื่อน ด้วงน้อยจึงรวบรวมความกล้าไต่ขึ้นไปช่วยผึ้งน้อยจนปลอดภัย

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

5. ครึ่งวงกลมสีแดง

          วันหนึ่งวงกลม สามเหลี่ยม และสี่เหลี่ยมพูดคุยถึงประโยชน์ของตัวเอง แต่ครึ่งวงกลมนึกไม่ออกว่าตนเองมีประโยชน์อะไร จึงเริ่มออกเดินทาง และได้ช่วยเหลือสัตว์น้อยใหญ่มากมาย ทั้งช่วยเป็นกระดองให้เต่า ช่วยเป็นกระเป๋าหน้าท้องให้ลูกจิงโจ้ ช่วยเป็นฝาหม้อต้มผักให้กระต่าย ช่วยเป็นเรือข้ามฝั่งให้หนู และได้เข้าพบพระราชาสีเขียว พระราชาประทับใจเรื่องราวของครึ่งวงกลม จึงแต่งตั้งครึ่งวงกลมเป็นมงกุฎพระราชา

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

   

6.  เจ้าหนูเมืองพิสดาร

            ที่เมืองพิสดารมีโรงเรียนอนุบาล ลูกสาวของแม่มดเรียนอยู่ที่นี่ วันหนึ่งคุณครูลืมประทับตรารูปดาวให้ ลูกสาวแม่มดร้องไห้ แม่มดโกรธจึงท่องคาถาไม่ให้มีดวงดาวบนฟ้าอีกต่อไป แม่มดนำกล่องใส่ดวงดาวไปซ่อนไว้ เมื่อชาวเมืองไม่เห็นดวงดาวก็ตกใจ เจ้าหนูอาศัยอยู่ที่บ้านแม่มด อยากจะช่วยชาวเมือง จึงเดินทางไปทะเลสาป ท่องคาถาให้ปลาวาฬพาไปที่แม่มดซ่อนกล่องดวงดาวไว้ ปลาวาฬพาไปที่ตึก ณ อีกฟากหนึ่ง เจ้าหนูค้นหากล่องดวงดาวที่อยู่หลายตึก จนกระทั่งพบกล่องดวงดาว ดวงดาวลอยขึ้นท้องฟ้า ชาวเมืองและเด็กๆ ดีใจ

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

7.  พระยาพิชัยดาบหัก 

          พระยาพิชัยดาบหัก เดิมชื่อ จ้อย เกิดที่บ้าน ห้วยคา อำเภอ พิชัย จังหวัด อุตรดิตถ์H พ.ศ.2284 ศึกษาอยู่กับท่านพระครูวัดมหาธาตุหรือ วัดใหญ่ เมืองพิชัย ภายหลัง จ้อยได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็นทองดี มีความสามารถทั้งทางเชิงมวยและเชิงดาบเข้ารับราชการกับพระเจ้าตากสิน ตั้งแต่ครั้งดำรง ตำแหน่งเป็นพระยาตาก ต่อมานายทองดีได้รับแต่งตั้งเป็นองครักษ์  มีบรรดาศักดิ์เป็น "หลวงพิชัยอาสา" เมื่อรับราชการมีความดีความชอบจึงได้รับแต่งตั้งเป็น เจ้าหมื่นไวยวรนาถ พระยาสีหราชเดโช และพระยาพิชัย ผู้สำเร็จราชการครองเมืองพิชัย ซึ่งรับพระราชทานเครื่องยศเสมอเจ้าพระยาสุรสีห์ ตามลำดับ ภายหลังพม่ายกทัพมาตีเมืองพิชัย 2 ครั้ง ในการรบครั้งที่ 2 พระยาพิชัยถือดาบสองมือ ออกต่อสู้จนดาบหักไปข้างหนึ่ง และรักษาเมืองไว้ได้ ดังนั้นจึงไดัรับสมญานามว่า " พระยาพิชัยดาบหัก "

            ข้อคิด สอนให้เป็นคนกล้าหาญ

นิทานสร้างความกตัญญ

9. ความกตัญญู(7 เรื่อง)

1. ปลาบู่ทอง

          เอื้อยเด็กสาวกำพร้าแม่ถูกนางขนิษฐีผู้เป็นแม่เลี้ยงพร้อมลูกสาวสองคนคืออ้ายและอี่รุมกลั่นแกล้ง วันหนึ่งเอื้อยมานั่งเล่นที่ท่าน้ำและได้พบกับแม่ที่มาเกิดใหม่เป็นปลาบู่ทอง แต่แล้วเมื่อนางขนิษฐีรู้ก็สั่งให้อ้ายไปจับมาขอดเกร็ดทำเป็นอาหาร เอื้อยได้อธิฐานขอให้แม่มาเกิดใหม่เป็นต้นมะเขือเปราะ แต่อ้ายก็ได้มาตัดทำลายไปเช่นเดิม เอื้อยจึงนำเมล็ดมะเขือเปราะอธิฐานปลูกให้เป็นต้นโพธิ์เงินโพธิ์ทอง เมื่อท้าวพรหมทัตเสด็จมาเห็นก็ทรงสั่งให้ถอนไปปลูกในพระราชวังและเอื้อยก็ได้เป็นพระมเหสีของท้าวพรหมทัต นางขนิษฐีได้ออกอุบายให้เอื้อยกลับมาบ้านและฆ่าเอื้อย แล้วให้อ้ายแต่งตัวเข้าวังแทน เอื้อยได้ไปเกิดใหม่เป็นนกแขกเต้า และบินไปอาศัยอยู่กับพระฤาษี พระฤาษี

ได้ชุบร่างให้กลับมาเป็นเช่นเดิม พร้อมทั้งชุบร่างกุมารน้อยนามว่า ลบกุมารลูกของเอื้อย ลบกุมารได้ไปพบกับท้าวพรหมทัต ต่อมาท้าวพรหมทัตได้ไปรับกลับวังและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

            ข้อคิด ความกตัญญูเป็นเกราะป้องกันภัย

2.  สิงโตเจ้าปัญญา

          สิงโตฝูงหนึ่งอาศัยอยู่ในทุ่งกว้าง สิงโตเฒ่ามีหน้าที่อบรมสิงโตหนุ่มสาวให้รู้จักการต่อสู้ หาอาหาร ป้องกันภัย และมีความกตัญญู วันหนึ่งมีการเลือกหัวหน้าใหม่ คู่แข่งขันคือ สิงโตหนุ่มกับสิงโตเฒ่า ปรากฏว่าสิงโตหนุ่มเป็นผู้ชนะ เมื่อสิงโตหนุ่มได้เป็นหัวหน้าจึงขับไล่ให้พวกสิงโตเฒ่าออกไป ต่อมามีฝูงสนุขจิ้งจอกมาล้อมทุ่งหญ้า และท้าให้พวกสิงโตหนุ่มปั่นเชือกด้วยขี้เถ้าให้ได้ภายในเจ็ดวัน ถ้าทำไม่ได้จะถูกยึดครองทุ่งหญ้าแห่งนั้น เมื่อสิงโตหนุ่มคิดไม่ออกว่าจะทำอย่างไร สิงโตหนุ่มตัวหนึ่งจึงไปถามสิงโตเฒ่า สิงโตเฒ่าได้สอนวิธีปั่นเชือกด้วยขี้เถ้าให้ เมื่อสนุขจิ้งจอกกลับมา พบว่าพวกสิงโตสามารถทำได้ จึงพากันกลับไป หัวหน้าสิงโตหนุ่มรู้สึกสำนึกในบุญคุณและรู้สึกเสียใจที่มองไม่เห็นคุณค่าของสิงโตเฒ่า จึงเดินทางไปขอโทษและเชิญให้กลับมาอยู่ด้วยกัน

            ข้อคิด สอนให้รู้จักกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ

3. ลูกเจี๊ยบยอดกตัญญู

          แม่ไก่ตัวหนึ่งมีลูก 7 ตัว ตอนเช้าพาลูกไปหาอาหาร พอตกบ่ายแม่ไก่ปวดศรีษะเป็นไข้ ลูกเจี๊ยบเห็นแม่ไม่สบาย ลูกเจี๊ยบจึงหาผ้ามาเช็ดตัวให้แม่ ขณะที่เดินไปที่อ่างน้ำลูกเจี๊ยบพลัดตกลงไป นางแต้มสุนัขที่เกเร ได้ยินเสียงร้อง เห็นลูกเจี๊ยบก็จะจับกิน แต่ลูกเจี๊ยบอ้อนวอนว่าแม่ไม่สบายอยู่ จะรีบไปดูแลแม่ นางแต้มเห็นความกตัญญู จึงช่วยลูกเจี๊ยบขึ้นมาจากอ่างน้ำ ลูกเจี๊ยบกลับไปเล่าให้แม่ฟัง ส่วนนางแต้มก็เล่าเรื่องความกตัญญูของลูกเจี๊ยบให้ลูกฟังเช่นกัน

            ข้อคิด ความกตัญญูพาให้ปลอดภัย

4.  ลูกหงส์กตัญญู

            มีหงส์ฝูงหนึ่งอาศัยอยู่ที่ภูเขา ริมทะเลอันดามัน แม่หงส์ทุกตัวกกฟักไข่อย่างทะนุถนอม พ่อหงส์ออกหาอาหาร เมื่อมีลูกอ่อน พ่อและแม่หงส์ลำบากมาก กลัวลูกตกจากรัง กลัวลูกจะเจ็บป่วย แสนเหนื่อยยากกว่าจะเลี้ยงลูกให้โต พ่อแม่สอนการใช้ชีวิตให้ลูกหงส์ เมื่อลูกหงส์บินได้ก็ถึงเวลาที่พ่อแม่ย้ายไปถิ่นอื่น เวลาผ่านไปหลายปี ลูกหงส์อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข วันหนึ่งฝูงลูกหงส์ปรึกษากันว่าจะไปหาพ่อแม่ ซึ่งตอนนี้ก็คงแก่ชราแล้ว เราควรไปปรนนิบัติท่านเพื่อตอบแทนพระคุณ เมื่อบินผ่านทะเลฝูงปลาก็ได้มอบชีวิตต่อฝูงหงส์ให้เป็นอาหารระหว่างทาง ในขณะนั้นมีฝูงตัวเงินตัวทองจะมากินปลา ปลาฉลามก็มาช่วยกินตัวเงินตัวทอง เทวดาก็มาช่วยคุ้มครองฝูงหงส์ จนไปถึงปลายทางได้พบพ่อแม่ ลูกหงส์ก็นำดอกบัวและปลามาให้พ่อแม่

            ข้อคิด สอนให้กตัญญูต่อพ่อแม่ ผู้มีพระคุณ

5. นกกาฮังยอดกตัญญู

            ในป่าแห่งหนึ่ง มีครอบครัวนกกาฮังอาศัยในโพรงไม้ พ่อนกหาอาหารเลี้ยงแม่นกและลูกๆ เมื่อลูกนกเริ่มหัดบิน ลูกตัวสุดท้องบินชนกิ่งไม้บาดเจ็บ พ่อและแม่ตามหมอนกฮูกมารักษา จนหายดี วันหนึ่งแม่นกออกหากิน นายพรานจะยิงแม่นก ลูกนกเห็นแม่จะโดนยิงจึงเข้าไปขวางจึงถูกลูกธนูบาดเจ็บ นายพรานเห็นดังนั้นก็รู้สึกสงสารลูกนกที่กตัญญูต่อพ่อแม่ นำลูกนกไปรักษาที่บ้านจนหายดีจึงปล่อยลูกนกกลับไปหาพ่อแม่

            ข้อคิด สอนให้กตัญญูต่อพ่อแม่

6. สุวรรณสามคนดี

          สามีภรรยาคู่หนึ่งออกบวชเป็นฤาษี ทั้งสองคนตาบอด แต่มีลูกชายชื่อสุวรรณสามคอยดูแลเป็นอย่างดี วันหนึ่งพระราชาออกล่าสัตว์และยิงธนูมาถูกสุวรรณสาม บิดามารดาจึงอธิษฐานต่อเทวดาทำให้สุวรรณสามฟื้นตื่นขึ้นมาและกลับไปดูแลบิดามารดาอย่างมีความสุข

            ข้อคิด สอนให้กตัญญูต่อพ่อแม่

  

7. นางสิบสอง

                เศรษฐีมีบุตร 12 คน คนสุดท้องชื่อนางเภาเป็นผู้มีสติปัญญา ต่อมาเศรษฐีจนลงจึงพาลูกไปปล่อยทั้ง 12 คน นางสิบสองได้หลงเข้าไปในสวนของนางยักษ์สารตรานางยักษ์ได้รับเลี้ยงไว้ ต่อมานางสิบสองรู้ว่านางสารตราเป็นยักษ์จึงหนีออกมาและได้แต่งงานกับท้าวรถสิทธิ์ นางยักษ์สารตรายังไม่หายอาฆาตแปลงกายเป็นหญิงงามแล้วแต่งงานกับท้าวรถสิทธิ์ ต่อมาได้แกล้งแพ้ท้องขอดวงตานางสิบสองมาทำยา ยกเว้นนางเภาคนสุดท้องเอาดวงตาข้างเดียว นางสิบสองตั้งท้องเช่นกัน แต่มีเภาน้องคนสุดท้องที่มีบุตรและรอดชีวิตชื่อ รถเสน เมื่อรถเสนโตขึ้นได้ตีไก่เพื่อหาข้าวมาเลี้ยงแม่และป้าจนกระทั่งท้าพนันได้เมือง ต่อมานางยักษ์รู้ว่ารถเสนเป็นบุตรนางเภาจึงส่งให้ไปเมืองยักษ์ให้ถือสารไปหานางเมรีเพื่อจับกิน พระฤาษีเห็นจึงช่วยแปลงสาร จนพระรถเสนได้แต่งงานกับนางเมรีเมื่อรถเสนรู้ว่านางเมรีเป็นยักษ์จึงหนีกลับเมืองและได้ขโมยดวงตากลับมาคืนแม่และป้า ต่อมาท้าวรถเสนก็ได้ปกครองบ้านเมือง

            ข้อคิด ควรมีความกตัญญูต่อพ่อแม่ ผู้มีพระคุณ

นิทานสร้างความมีน้ำใจ

8. ความมีน้ำใจ (8 เรื่อง)

  

1. คุณย่าผจญภัย

          เรื่องราวของคุณย่าวัยเจ็บสิบปีเศษ ซึ่งถูกทอดทิ้งให้ว้าเหว่ แต่ก็มีสัตว์เลี้ยงแสนรัก 5 ชนิดเป็นเพื่อน คือ หมาดำ แมวลายเสือ นกพิราบขาว ไก่แจ้สีทอง และหนูนา ต่อมาคุณย่าสามารถเรียนรู้ภาษาสัตว์เหล่านั้นได้ ช่วยให้คุณย่าหาสมบัติที่โจรนำไปซ่อนไว้ ทั้งช่วยชีวิตหลานรักให้ปลอดภัยจากการถูกจับเป็นตัวประกัน โดยสั่งสอนให้โจรได้รู้สำนึกและกลับใจมาเป็นคนดีได้อย่างน่าอัศจรรย์

            ข้อคิด มีน้ำใจ ให้อภัย เป็นสิ่งประเสริฐ

2. พญานก

พญานกเป็นเจ้าของป่าแห่งหนึ่ง นกตัวใดต้องการมาอาศัยต้องเช่าที่สำหรับสร้างรัง ถ้าทำรังอยู่บนต้นไม้ที่มีนกอาศัยอยู่แล้วจะเช่าในราคาถูกกว่าสร้างรังบนต้นไม้ต้นใหม่ ทำให้ต้นไม้นั้นเป็นชุมชนแออัด แต่ฝูงนกก็ต้องทนอยู่เพราะไม่สามารถเช่าต้นไม้ต้นใหม่อยู่ได้ ต่อมาเมื่อพญานกป่วยหนัก ฝูงนกได้มาช่วยกันดูแลรักษา พญานกคิดได้ จึงประกาศยกเลิกการเก็บค่าเช่า พร้อมทั้งมอบต้นไม้ให้นกทำรังครอบครัวละหนึ่งต้นเป็นการตอบแทน

            ข้อคิด ให้โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน

3. ลูกเต่าบกกับลุงเต่าน้ำ

        ลูกเต่าบกตัวหนึ่งเดินทางเพื่อค้นหาดินแดนที่อุดมสมบูรณ์ วันหนึ่งลูกเต่าบกเดินทางมาถึงบึงน้ำที่กว้างใหญ่และได้พบกับลุงเต่าน้ำขนาดใหญ่ ใจดี ลุงเต่าน้ำพาลูกเต่าบกว่ายน้ำเที่ยวที่บึงน้ำแห่งนั้น ทั้งสองสนิมสนมกันอย่างเร็ว ต่อมาลูกเต่าบกอยากเห็นที่อยู่ของมนุษย์ที่ลุงเต่าน้ำเล่าให้ฟัง แม้ลุงเต่าน้ำจะทัดทานอย่างไรลูกเต่าบกก็ไม่ฟัง ลุงเต่าน้ำรักและเป็นห่วงลูกเต่าบก จึงตัดสินใจเดินทางไปด้วยไปดูที่อยู่ของมนุษย์ ทั้งสองถูกมนุษย์จับไปขายที่บริเวณหน้าวัดแห่งหนึ่ง โชคดีที่มีเด็กใจดีมาซื้อลูกเต่าบกไปปล่อย เด็กน้อยไม่เข้าใจว่าลูกเต่าบกว่ายน้ำไม่เก่งจึงพยายามโยนลูกเต่าบกลงไปในแม่น้ำ ขณะนั้นมีคนใจดีอีกคนหนึ่งซื้อลุงเต่าน้ำมาปล่อย ลุงเต่าน้ำจึงว่ายน้ำมาช่วยชีวิตลูกเต่าบกไว้ได้ทันเวลา ทั้งสองขอบคุณคนใจดีและว่ายน้ำไปจากที่นั่น โดยไม่หวนกลับมาอีกเลย

            ข้อคิด ความมีน้ำใจของมนุษย์ที่มีต่อสัตว์

4. ราชสีห์กับหนู

          หนูตัวหนึ่งหลงเข้าไปในกรงเล็บของราชสีห์ แต่ราชสีห์ปล่อยหนูไป หนูจึงบอกกับราชสีห์ว่า วันข้างหน้าจะตอบแทนบุญคุณ ราชสีห์คิดว่าหนูตัวเล็กคงตอบแทนบุญคุณไม่ได้ ต่อมาราชสีห์ติดกับดักของนายพราน หนูจึงเข้ามาแทะกับดักซึ่งเป็นตาข่ายช่วยให้ราชสีห์เป็นอิสระ

            ข้อคิด แม้จะตัวเล็กกว่า ความมีน้ำใจก็ช่วยเหลือผู้มีพระคุณได้

5. อีเล้งเค้งโค้ง

          ห่านตัวหนึ่งมักทำหน้าตาบูดบึ้งและชอบร้องว่า “อีเล้งเค้งโค้ง” วันหนึ่งเจ้าห่านอ่านหนังสือโฆษณาเรื่องไปเที่ยวเมืองใหญ่ จึงเดินทางเข้าเมืองและประสบปัญหาผู้คนเบียดเสียด รถติด และเมืองสกปรก นอกจากนี้เจ้าห่านยังถูกวิ่งราวกล้องถ่ายรูป เจ้าห่านจึงตัดสินใจกลับบ้าน

            ข้อคิด อยู่ที่ไหนก็ได้ถ้ามีความมีน้ำใจ

6. โคลงเคลงค้างคาวน้อย

          ค้างคาวน้องชื่อโคลงเคลง ได้ยินเด็กชายคนหนึ่งร้องเพลงมีเนื้อความว่าค้างคาวกินกล้วยกวนและกล้วยนาว้า โคลงเคลงเกิดความสงสัยว่า กล้วยกวนเป็นอย่างไร จึงไปถามปู่ค้างคาว ระหว่างที่โคลงเคลงบินกลับไปหาพ่อแม่ มันบินไปติดอวนดักค้างคาว เด็กชายเจ้าของเสียงเพลงได้มาช่วยโคลงเคลงไว้ และเขาได้ลองเอากล้วยกวนให้โคลงเคลงกินแล้วปล่อยให้โคลงเคลงบินกลับบ้าน โคลงเคลงขอโทษพ่อแม่และปู่ที่ทำให้เป็นห่วง จากนั้นโคลงเคลงได้ยินเสียงเด็กคนนั้นร้องเพลงค้างคาวอีก โคลงเคลงจึงบอกพ่อแม่ว่า “กล้วยน้ำว้าสุกอร่อยกว่ากล้วยกวน”

            ข้อคิด การอยู่ร่วมกันควรเอื้ออาทรต่อกัน

7. ช้างก้อย

          ก้อยเป็นช้างตัวเล็ก ทำให้ถูกเพื่อนๆ ล้อว่าไม่สามารถทำงานที่เป็นประโยชน์ได้ ก้อยตั้งใจจะทำดีบ้าง จึงไปหาพ่อเพื่อขอเสียมมาขุดดิน แต่ขุดได้ไม่นานก็ต้องเลิกเพราะทนอากาศร้อนไม่ไหว ต่อมาก้อยไปขอช่วยตักน้ำ แต่ถังน้ำมีขนาดใหญ่ทำให้ก้อยสะดุดหกล้ม ก้อยเสียใจที่ทำอะไรได้ไม่ดจึงออกจากบ้านไป ก้อยมีโอกาสช่วยคุณยายคนหนึ่งข้ามถนนและทราบภายหลังว่า การช่วยเหลือผู้อื่นก็เป็นการทำความดีเช่นกัน ไม่จำเป็นต้องใช้แต่แรงกายเท่านั้น ก้อยจึงมีความสุขกับการทำความดี

            ข้อคิด การมีน้ำใจช่วยเหลือผู้อื่นตามความสามารถของตนเอง

8. ชาวนากับงูเห่า

               โสนน้อยเกิดมาพร้อมกับมีเรือนไม้หลังงามติดตามมาด้วย และมียาสำหรับชุบชีวิตคนให้ฟื้นนางโสนน้อยชุบชีวิตนางกุลาจากงูพิษจนติดตามรับใช้ ต่อมานางช่วยชุบชีวิตเจ้าชายวิจิตรจินดาจนแต่งงานมีพระโอรส แต่นางกุลากลั่นแกล้งแย่งพระสวามีสุดท้ายกรรมตามสนองนางกุลา นางโสนน้อยเจ้าชาย วิจิตรจินดา พระโอรสไพรวัน จึงได้อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข

            ข้อคิด ความมีน้ำใจเป็นสิ่งดี หากทำคุณกับคนชั่วมีแต่จะได้รับความเดือดร้อน

นิทานสร้างความสามัคคี

7. ความสามัคคี (6 เรื่อง)

  

1. ลิงแข่งเรือ

           ณ ป่าแห่งหนึ่งแบ่งเป็นป่าเหนือป่าใต้ มีลำธารใสเย็นไหลผ่าน และมีฝูงลิงอาศัยเล่นน้ำอย่างสำราญ ลิงมักจะไปท้าทายให้สัตว์ต่างๆ ในป่ามาแข่งพายเรือกับพวกตน จนสัตว์ป่าพากันระอา เมื่อสิงโตรู้ข่าวจึงรับคำท้าของลิง ได้รวบรวมสัตว์ป่าเหนือฝึกฝนพายเรือโดยมีช้างอยู่ท้าย ควายอยู่หน้าและตรงกลางคือหมูป่า แต่ทางฝ่ายลิงนั้นกับคิดว่าเป็นเรื่องน่าขันที่พวกสัตว์ซ้อมพายเรือกัน ในขณะที่พวกลิงไม่ฝึกซ้อม วันๆเอาแต่ทะเลาะกัน เมื่อเวลาแข่งขันมาถึง สัตว์ป่าทางเหนือสามัคคีพายเรือพร้อมเพรียงกันเป็นจังหวะ ส่วนลิงนั้นขาดความพร้อมเพรียง จนเรือคว่ำล้มเหลวสร้างความอับอายเพราะไม่สามัคคีกัน

            ข้อคิด ความสามัคคีทำให้ประสบผลสำเร็จ

2. บินสุดขอบฟ้า

          เรื่องราวของอีกา 2 ตัว แห่งเกริงกาเวีย ที่ต่อสู้ชีวิตเพื่ออิสรภาพ อีกาหนุ่มและอีกาแก่ถูกจับมาขังไว้ด้วยกัน เริ่มแรกอีกา 2 ตัวมีแต่ความไม่เข้าใจกันและขุ่นเคืองกัน ต่อมาเกิดไมตรีกันต่างช่วยเหลือกันออกจากกรงขัง เพื่อกลับไปสู่ถิ่นกำเนิดอันมีอิสรภาพที่ใฝ่หา จนสุดท้ายอีกาแก่ต้องสละชีพเพื่อให้อีกาหนุ่มไปถึงเกริงกาเวียอย่างปลอดภัย

            ข้อคิด ความสามัคคีทำให้ประสบผลสำเร็จ

3. เรารักกัน

          นุชและนพเป็นพี่น้องกัน แม่สอนให้นุชช่วยดูแลน้องและรักน้อง พ่อกับแม่พาทั้งสองไปหาตายาย ที่บ้านตายายมีเด็กเล็กหลายคน เด็กๆเล่นด้วยกัน ไม่รังแกกัน เมื่อนุชเข้าโรงเรียน นุชรักเพื่อนและรักครู นุชและเพื่อนเล่นด้วยกัน กินอาหารด้วยกัน และทำกิจกรรมร่วมกัน นุชมีความสุขมาก ทุกคนรักคุณครู รักเพื่อน และรักโรงเรียน

            ข้อคิด สอนให้รักสามัคคีระหว่าง พี่น้อง และเพื่อน

 4. นกกระจาบ

            นกกระจาบฝูงหนึ่งถูกนายพรานใช้ตาข่ายจับไป หัวหน้านกกระจาบและนกที่เหลือได้หาวิธีเพื่อให้รอดพ้นจากตาข่าย เมื่อฝูงนกถูกนายพรานดักจับ ได้ใช้กลวิธีความสามัคคี ทำให้รอดพ้นจากตาข่ายนายพรานได้อย่างปลอดภัย

            ข้อคิด คนเดียวหัวหาย สองคนเพื่อนตาย สามคนกลับบ้านได้

5. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

            เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับสมเด็จพระนเรศวรเมื่อครั้งยังทรงพระเยาว์ได้ถูก เจ้าเมืองพม่าขอไปเป็นเชลยและทางพม่าทรงเลี้ยงดูจนเติบใหญ่และเมื่อสมเด็จ พระนเรศวรโตขึ้นจึงคิดกู้กรุงศรีอยุธยากลับมาให้เป็นเอกราช โดยรวบรวมสมัครพรรคพวก จนสามารถกู้เอกราชได้ในที่สุด

            ข้อคิด สามัคคี คือพลัง

6.  บางระจัน

          เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับกรุงศรีอยุธยาตอนปลายที่มีการแก่งแย่งราชบัลลังค์ พม่าจึงยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาแต่มีคนไทยกลุ่มหนึ่งซึ่งมีนายแท่น นายโชติ นายอิน นายคอก นายเสวง และนายทองแก้วที่ช่วยล่อลวงพม่าไปฆ่าและหลบหนีไปอยู่ที่บางระจันจึงทำให้เกิดเป็นวีรกรรมและประวัติของชาวบางระจันขึ้น

            ข้อคิด สามัคคี คือพลัง

นิทานสร้างความสะอาด

6. ความสะอาด (5 เรื่อง)

  

1. อุทัยเทวี

           ธิดาพญานาคหนีมาเที่ยวเมืองมนุษย์และพบรักกับรุกขเทวดา ต่อมาธิดาพญานาคตั้งครรภ์และคลอดออกมาเป็นไข่ฟองหนึ่ง จงใช้สไบห่อไข่และพ่นพิษคุ้มครองไว้ก่อนกลับลงเมืองบาดาล บังเอิญมีคางคกมากินไข่และตายด้วยพิษพญานาค พอดีกับที่ไข่ฟักเป็นเด็กหญิงซึ่งคิดว่าคางคกเป็นแม่ จึงอาศัยอยู่ในซากคางคก ตายายใจดีช่วยเลี้ยงดูจนโต ตั้งชื่อให้ว่าอุทัยเทวี และได้แต่งงานกับเจ้าชาย แต่เจ้าชายต้องไปแต่งงานกับเจ้าหญิงฉันทนาตามสัญญา เจ้าหญิงฉันทนาคิดกำจัดอุทัยเทวี แต่ในที่สุด อุทัยเทวีก็ปลอดภัย และได้ครองรักกับเจ้าชายอย่างมีความสุข

            ข้อคิด คนดีใจสะอาดบริสุทธิ์ ย่อมชนะทุกสิ่ง

2.  ฟ้าหัวปลาหมึก

          ฟ้าไปตลาดกับคุณ แม่ ฟ้าชอบปลาหมึก พยายามทำผมให้เป็นหนวดปลาหมึก โดยใช้หนังยางมัด แต่ก็ไม่ได้ผล ฟ้าคิดว่าลองไม่สระผมสักเดือน ผมคงติดกันเป็นก้อนเหมือนหนวดปลาหมึกแน่ แต่คุณแม่บอกว่าหัวจะเหม็นไม่มีใครเล่นด้วย ฟ้ากลัวแต่พอนึกถึงหนวดปลาหมึกก็ยอม แล้วผมของฟ้าก็เป็นหนวดปลาหมึก วิ่งไปอวดเพื่อนๆ ดีใจที่มีผมสวย ฟ้าเผลอหลับไป เจ้าด่างได้กลิ่นปลาหมึกจากฟ้า จึงกินผมของฟ้าไป ฟ้าตื่นขึ้นมาตกใจและยังรู้สึกเหม็นคาว ฟ้ารีบกลับบ้าน แม่บอกให้ฟ้าไปหาตัวยามา 3 อย่าง คือ ก้อนหินกลม กะหล่ำปลี และน้ำสามถัง เมื่อฟ้ากินยาไปจนหมดก็หลับไป ตื่นขึ้นมาอีกทีหนวดปลาหมึกก็หายไปแล้ว

            ข้อคิด ความสะอาดเป็นสิ่งจำเป็นของมนุษย์

3. ผจญภัยในห้องน้ำ

          ในห้องน้ำที่สะอาด น้ำมนต์ถูกแม่จับขังไว้ในนั้น เพราะเขาไม่ยอมอาบน้ำ เขาเกลียดการอาบน้ำ น้ำมนต์เดินอย่างเบื่อหน่ายอยู่ในนั้น แล้วเขาก็กดชักโครกเล่น ห้องน้ำกลายเป็นป่าสีน้ำเงิน มีต้นไม้รก น่ากลัวมาก น้ำมนต์ไปเจอเต่าสกปรกเหม็นมาก น้ำมนต์ขอให้เต่าช่วยบอกทางกลับบ้าน แต่ว่าเต่าให้น้ำมนต์ไปขอสบู่ลูกจันทร์จากแม่มดเฉอะแฉะ แม่มดยอมให้แต่ว่าน้ำมนต์ต้องไปขอให้แมงมุมถักผ้าเช็ดตัวให้ แมงมุมยอมให้ ถ้าน้ำมนต์ไปขอยุงจากหมูอ้วน เมื่อไปถึงหมูอ้วนให้น้ำมนต์ช่วยเกาหลังให้ หมูพอใจจึงให้ยุง น้ำมนต์นำยุงไปให้แมงมุม แมงมุมให้ผ้าเช็ดตัว แม่มดจึงมอบสบู่ให้แก่เต่า เต่าดีใจที่ได้อาบน้ำ เต่าจะพาน้ำมนต์กลับบ้านแต่บอกว่าน้ำมนต์ต้องอาบน้ำให้สะอาดก่อนจึงจะให้ขี่หลัง เมื่อน้ำมนต์กลับถึงบ้านก็บอกกับแม่ของเขาว่าต่อไปนี้จะไม่ขี้เกียจอาบน้ำอีกแล้ว

            ข้อคิด สอนให้เด็กรักความสะอาด

4. คุณฟองนักแปรงฟัน

            คุณฟองเป็นนักแปรงฟัน คุณฟองตื่นเช้าและแปรงฟัน หลังจากแปรงฟันเสร็จแล้วคุณฟองก็ออกจากบ้านเดินทางไปแปรงฟันให้เพื่อนๆ ได้แก่ เจ้าหมี คุณปลา คุณฮิปโป และคุณจระเข้      คุณฟองแปรงฟันไปร้องเพลงไปอย่างสนุกสนาน คุณฟองถูงาให้คุณช้างแล้วกลับบ้าน

            ข้อคิด สอนให้เด็กรักความสะอาด

  

5. ให้ร้ายป้ายโคลน

          หมูอาศัยอยู่ในถ้ำ ด้านหน้าของถ้ำเป็นผลึกแก้วมณีใส พอราชสีห์เดินผ่านมาหมูจะตกใจกลัว หมูจึงป้ายโคลนที่ติดตัวมากับผนังแก้วมณี แต่ผนังแก้วมณีก็ไม่ได้หมองคล้ำกับสดใสแวววาวกว่าเดิม

            ข้อคิด มณีอยู่ที่ไหนก็เป็นมณีอยู่วันยังค่ำ

นิทานสร้างความสุขภาพ

5. ความสุภาพ (3 เรื่อง)

1. พิกุลทอง

          หญิงหม้ายคนหนึ่งมีลูกสาว 2 คน คนโตชื่อ มะลิ คนที่สองชื่อพิกุล หญิงหม้ายนั้นรักมะลิมาก เพราะมีรูปร่างหน้าตาและนิสัยเหมือนนาง ส่วนพิกุลเป็นหญิงสาวที่มีหน้าตาสะสวย กิริยามารยาทดี พูดจาไพเราะและน้ำใจงาม พิกุลต้องทำงานหนักเนื่องจากความลำเอียงของมารดา แต่ด้วยความมีน้ำใจต่อคนอื่น ทำให้พิกุลได้รับพรจากรุกขเทวดาให้มีดอกพิกุลทองร่วงออกมาจากปากทุกครั้งที่พูด หญิงหม้ายมีความละโมบได้บีบคั้นให้พิกุลทองพูดเพื่อเอาทองคำ และให้มะลิไปขอพรรุกขเทวดา แต่มะลิมีนิสัยหยาบช้าจึงได้รับผลตรงกันข้ามกับพิกุล พิกุลถูกมารดาทำร้ายต้องหนีออกจากบ้าน ได้พบกับเจ้าชายรูปงามและครองคู่กันต่อมาอย่างมีความสุข

          ข้อคิด ความสุภาพเป็นเครื่องผูกมิตรต่อผู้อื่น

    

2. เศรษฐี ชาวนาและจอมพลัง

          กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีวัวตัวหนึ่งชื่อนันทวิศาล ชาวบ้านเรียกว่าโคนันทวิศาล โคนันทวิศาลอาศัยอยู่กับชาวนายากจน โคนันทวิศาลพยายามคิดหาวิธีช่วยให้ชาวนามีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โคนันทวิศาลคิดวิธีให้ชาวนาไปท้าประลองกับเศรษฐีขี้โกงว่ามีโคที่แข็งแรงมากสามารถลากเกวียนของเศรษฐีได้ทั้งหมด เมื่อถึงวันนั้นมีเกวียนเป็นจำนวนมาก โคนันทวิศาลลากเกวียนไม่ไหว ชาวนาจึงตวาดใส่ โคนันทวิศาลเสียใจและเศร้าใจ จนไม่สามารถลากเกวียนให้ขยับได้แม้แต่นิดเดียว ต่อมาชาวนารู้สึกเสียใจจึงไปขอโทษโคนันทวิศาล โคนันทวิศาลเห็นว่าชาวนาสำนึกผิดจึงคิดช่วยชาวนาอีกครั้ง การประลองครั้งนี้เศรษฐีขี้โกงใส่ก้อนหินลงในเกวียนแทนผลไม้ ครั้งนี้ชาวนาพูดจาอ่อนหวานไพเราะ โคนันทวิศาลมีกำลังใจจึงสามารถลากเกวียนได้สำเร็จ ชาวนาและโคนันทวิศาลนำเงินที่ได้มาแบ่งปันให้ชาวบ้าน และทั้งสองก็ให้อภัยเศรษฐี

            ข้อคิด การพูดจาดี จะได้รับผลตอบแทนที่ดี

3. ใจดีสู้เสือ

          เสือจะจับแพะกิน แพะทำใจดีสู้เสือ พูดจาอย่างสุภาพเรียบร้อย จนเสือตายใจ จนสามารถหลบหนีได้

            ข้อคิด ความสุภาพสามารถช่วยให้ตนพ้นภัย

นิทานสร้างความมีวินัย

4. ความมีวินัย (6 เรื่อง)

1. หมู่บ้านไม่เป็นไร

ที่ชานเมืองแห่งหนึ่งมีหมู่บ้านชื่อ “หมู่บ้านไม่เป็นไร”ทุกคนในหมู่บ้านมีนิสัยมักง่ายและไร้ระเบียบวินัย ทำให้ทุกหนทุกแห่งในหมู่บ้านเต็มไปด้วยขยะและสิ่งปฏิกูล เพราะทุกคนคิดว่าเป็นเรื่องไม่เป็นไร ขอเพียงในบ้านสะอาดก็พอแล้ว แม้ว่าจะมีคนได้รับบาดเจ็บและป่วยไข้เพราะความไม่มีระเบียบก็ยังไม่มีใครสำนึกในความผิด ต่อมาเมื่อฝนตกลงมาและไม่สามารถระบายน้ำได้ ทำให้ทุกบ้านถูกน้ำท่วมขังถึงครึ่งเดือนทำให้เสียหายหนัก หลังจากนั้นจึงไม่มีใครมักง่ายทิ้งขยะไม่เป็นที่เป็นทางอีกเลย

           ข้อคิด การมีวินัยไม่สูญเสียทรัพย์

2. ลูกหมีเรียนรู้

ลูกหมีเข้ามาในเมือง เห็นหลายสิ่งหลายอย่างไม่มีที่บ้าน จึงอยากรู้ว่าสิ่งนั้น สิ่งนี้มีไว้ทำไม เช่น ทางม้าลายมีไว้ทำไม สะพานลอยมีไว้ทำไม แม่จึงบอกลูกหมีว่าทางม้าลายมีไว้ใช้ในการเดินข้ามถนน การข้ามถนนต้องมองซ้าย มองขาวให้ดี ถ้าไม่ระวังอาจเกิดอุบัติเหตุได้และลูกหมีต้องเข้าแถวเพื่อไม่ให้เดินชนกัน ส่วนสะพานลอยปลอดภัยกว่าทางม้าลาย ลูกหมีได้เห็นเหล็กขั้นรางรถไฟที่มีกีดขวางอยู่ตรงกลางถนนก็ถามแม่ แม่ก็บอกว่าเป็นสัญญาณเตือนให้รถหยุดช่วยให้ปลอดภัย แม่หมีปลูกฝังให้ลูกหมีเป็นคนดีมีระเบียบวินัย

         ข้อคิด การมีวินัยต้องสร้างตั้งแต่วัยเด็ก

3. นครไร้วินัย

          เด็กชายแผนเป็นเด็กที่ไม่มีระเบียบวินัย เย็นวันหนึ่งหลังเลิกเรียน แผนข้ามถนนไม่ระวังจึงถูกรถชนจนหมดสติไป เมื่อตื่นขึ้นมาก็พบว่าตนเองมาอยู่ที่นครไร้วินัย ที่นี่ผู้คนไม่มีระเบียบวินัยจนแผนทนไม่ได้ และวันหนึ่งแผนไปโรงเรียนกับเพื่อนชื่อหูกางรู้จักที่นครไร้วินัย โดยขับยานอวกาศไป แต่หูกางขับอย่างน่าหวาดเสียวจนไปชนกับยานอีกลำหนึ่งทำให้แผนสลบไป เมื่อตื่นขึ้นมาแผนก็พบว่าตนเองอยู่ที่โลกและไม่อยากเป็นคนไร้วินัยอีกแล้ว

                 ข้อคิด การขาดวินัยทำให้เกิดอุบัติเหตุ

 4. ฤาษีกับลิง ตอน ปราบลิง

ฤาษีเลี้ยงดูลิงน้อยตัวหนึ่ง ชื่อทอง สอนให้รู้จักทำงาน เมื่อลิงตัวอื่นๆมาเห็นก็จึงมาขออยู่กับฤาษีด้วย โดยได้มีการทำข้อตกลงว่าจะต้องช่วยกันทำงาน แต่ลิงอาวุโสที่ชื่อโทนกลับไม่ช่วยคนอื่นทำงานและยังชักชวนลิงจ๋อ ลิงจ๋อย ลิงอ้วน ให้เข้าเป็นพวกตน เมื่อฤาษีรู้จึงเสกกรงขังลิงทั้ง4 แล้วให้ลิงตัวอื่นๆช่วยกันแบกกรงกลับกุฏิแต่ระหว่าง ทางกลับเกิดพายุทำให้ลิงทั้ง 4 บาดเจ็บ แต่เพื่อนลิงตัวอื่นๆก็เข้าไปช่วย ลิงทั้ง 4 จึงสำนึกได้และและสัญญาจะไม่ทำผิดกฎระเบียบอีก

            ข้อคิด การไม่รักษากฎระเบียบ ต้องถูกทำโทษ

5. สินนุราช

     สินนุราช เรียนวิชากับพระฤาษีก่อนกลับ พระฤาษีมอบผอบให้หนึ่งใบ กำชับว่าอย่าเปิดจนกว่าจะถึงเมือง สินนุราชสงสัยใคร่รู้จึงเปิดผอบพบนางแก้วมณฑา ยกษ์มาพบจึงลักพานางไป สินนุราชต้องต่อสู้กับยักษ์กว่าจะได้นางแก้วมณฑากลับคืนและสมหวังในที่สุด

      ข้อคิด การขาดวินัยทำให้เสียเวลา เหนื่อยยาก

6. จันทโครบ

          จันทโครพเจ้าชายเมืองพาราณสีออกแสวงหาพระอาจารย์ และได้เรียนรู้จนสำเร็จวิชาอันแกร่งกล้า จึงเดินทางกลับเมือง ในระหว่างทางพระองค์ได้เปิดผอบที่พระอาจารย์มอบให้นำกลับเมืองและกำชับให้เปิดเมื่อถึงเมืองแล้ว แต่จันทโครพไม่รักษาวินัย รักษาคำมั่นที่ให้ไว้ เมื่อผอบเปิดจันทโครพได้พบกับนางโมราสาวงาม ซึ่งเป็นต้นเหตุให้พระองค์ต้องตายเพราะมือโจรในที่สุด

            ข้อคิด การมีวินัย ช่วยไม่ให้เกิดภัยพิบัติได้